Na een herziening die meer dan anderhalf jaar in beslag genomen heeft, is de EU op 16 september ll. tot een consensus gekomen betreffende het bijwerken van het gemeenschappelijk standpunt 2008/944/GBVB tot vaststelling van gemeenschappelijke voorschriften voor de controle op de uitvoer van militaire goederen en technologie.

Dit gemeenschappelijke standpunt is het belangrijkste politieke instrument van de EU inzake wapenuitvoer. Het bevat door alle Lidstaten van de EU te verifiëren criteria vooraleer wapenvergunningen af te geven. Deze criteria evalueren met name de naleving van de mensenrechten in de landen van bestemming en de risico’s die de uitgevoerde wapens zouden kunnen inhouden voor de vrede, de veiligheid en de stabiliteit in het land of zijn regionale omgeving.

In België vormen deze Europese criteria de basis van de regelgeving betreffende de wapenuitvoer, die sinds 2003 vooral een gewestelijke bevoegdheid is. De ordonnantie van 20 juni 2013 betreffende de in-, uit-, doorvoer en overbrenging van defensiegerelateerde producten, ander voor militair gebruik dienstig materiaal, ordehandhavingsmateriaal, civiele vuurwapens, onderdelen, toebehoren en munitie ervan, die de internationale handel in wapens en militaire uitrustingen voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest regelt, verwijst immers naar deze criteria.

Op voorstel van België versterkt de nieuwe versie van het gemeenschappelijke standpunt de regels inzake rapportering, wat de transparantie en de onderlinge uitwisseling van informatie tussen de Lidstaten zal verbeteren. Bovendien krijgen corruptie en gendergerelateerd geweld meer aandacht. België heeft ook striktere evaluatiecriteria voorgesteld wat betreft mensenrechten evenals voor het doorsluizen van wapens naar niet-vergunde gebruikers via bonafide kopers. Helaas kon binnen de EU geen consensus hierover bereikt worden.

De herziening van het gemeenschappelijke standpunt werd voorbereid door de werkgroep van de Raad van de EU gewijd aan de uitvoer van conventionele wapens (COARM) waarin de vertegenwoordigers van de gewesten en van de federale regering zetelen voor België.

Ons land en ons gewest hebben een voortrekkersrol gespeeld in het herzieningsproces en in de toekomst zullen ze actief en constructief blijven om het Europese regelgevende kader dat de uitvoer van conventionele wapens regelt te versterken.