Er zijn twee legale grondslagen die bewegingen van wapens en dual-use goederen en technologieën (ook gekend als goederen en technologieën voor tweeërlei gebruik) in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest regelen (het gaat hier dus om twee duidelijk onderscheidbare materies):

– Voor wapens: de relevante regelgeving is de Ordonnantie van 20 juni 2013 betreffende de in-, uit-, doorvoer en overbrenging van defensiegerelateerde producten, ander voor militair gebruik dienstig materiaal, ordehandhavingsmateriaal, civiele vuurwapens, onderdelen, toebehoren en munitie ervan. Deze Ordonnantie, wel eens de “Wapenordonnantie” genoemd, werd bekrachtigd door het Uitvoeringsbesluit van 3 april 2014. Deze ordonnantie zet drie Europese richtlijnen om.

Deze Europese richtlijnen zijn als volgt:

– Richtlijn 91/477/EEG van de Raad van 18 juni 1991 inzake de controle op de verwerving en het voorhanden hebben van wapens

– Richtlijn 93/15/EEG van de Raad van 5 april 1993 betreffende de harmonisatie van de bepalingen inzake het in de handel brengen van en de controle op explosieven voor civiel gebruik en

– Richtlijn 2009/43/EG van het Europees Parlement en de Raad van 6 mei 2009 betreffende de vereenvoudiging van de voorwaarden voor de overdracht van defensiegerelateerde producten binnen de Gemeenschap. Deze richtlijn, die vaak geüpdatet wordt, bevat de Gemeenschappelijke EU-lijst van militaire goederen, die de goederen en technologieën die onder deze wetgeving vallen in 22 categorieën indeelt.

De ordonnantie zelf bestaat uit vier delen:

– Het eerste deel definieert de algemene principes en het toepassingsgebied;

– Het tweede deel betreft wapens voor civiel gebruik;

– Het derde deel betreft wapens voor militair gebruik en

– Het laatste deel betreft de voorwaarden voor de opschorting, intrekking, beperking en uitsluiting van vergunningen, waaronder wegens sanctieregimes.

– Voor dual-use goederen en technologie: hier wordt de regelgeving in eerste instantie gebaseerd op een Europese wet, namelijk Verordening (EG) Nr. 428/2009 van de Raad van 5 mei 2009 tot instelling van een communautaire regeling voor controle op de uitvoer, de overbrenging, de tussenhandel en de doorvoer van producten voor tweeërlei gebruik (PB L 134 van 29 mei 2009).

Deze regelgeving is belangrijk, aangezien het de geldende regels afzonderlijk bepaalt en eveneens de lijsten van geviseerde goederen bevat, die volgens de wet een toestemmingsaanvraag vereisen.

De onderstaande tabel geeft een verdere duiding aan de regels van toepassing:

Tussenhandel in wapens valt onder de bevoegdheid van de Federale Overheidsdienst Justitie wegens de wet van 5 augustus 1991 betreffende de in-, uit- en doorvoer van wapens, munitie en speciaal dienstig materieel en daaraan verbonden technologie. Met tussenhandel bedoelen we:

– Het onderhandelen over of het organiseren van transacties van één derde land naar een ander derde land met het doel van aankoop, verkoop of levering van wapens en/of dual-use goederen, alsook aanverwante technologie

of

– De aankoop of verkoop van wapens en/of dual-use goederen en aanverwante technologie die zich in een derde land bevinden, voor overdracht naar een ander derde land.

De makelaar is de persoon die tussenhandelsdiensten verleent.

Aanvullend bij deze regelgeving, zijn er nog reglementen die specifieke beperkingen opleggen in verband met landen of instanties die als geopolitiek gevoelig worden beschouwd. Men spreekt hier van sanctieregimes. De Verenigde Naties of de Europese Unie stellen ze doorgaans op, en ze kunnen betrekking hebben op verschillende categorieën goederen. De ernst van de situatie en de gevaarlijkheid van het materiaal in kwestie wordt hier in achting genomen. Je kan al deze sanctieregimes vinden door de weblink www.sanctionsmap.eu. Het geeft een overzicht van de sanctieregimes van toepassing.

U kan deze site ook raadplegen voor meer informatie over sancties. Het geeft een overzicht van de sanctieregimes die in België van toepassing zijn, afkomstig van iedere relevante instantie.

In het algemeen hebben deze sancties betrekking op bepaalde soorten ondernemingen en/of personen (staat of privé). Het betreft economische beperkingen en verboden in- en uitvoer van bepaalde goederen.

Het kan moeilijk zijn om te bepalen tot welke categorie de wapens of dual-use goederen die u wilt invoeren of uitvoeren behoren. Moest er twijfel ontstaan, aarzel dan niet om met onze Cel contact op te nemen.

Regelgeving wapens en militair materiaal
Internationale bewegingen van vuurwapens en militair materiaal worden beheerd door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dit is bepaald in de Ordonnantie betreffende de in-, uit-, doorvoer en overbrenging van defensiegerelateerde producten, ander voor militair gebruik dienstig materiaal, ordehandhavingsmateriaal, civiele vuurwapens, onderdelen, toebehoren en munitie ervan van 20 juni 2013. Deze ordonnantie zet in het bijzonder twee Europese richtlijnen betreffende civiele vuurwapens om naar het Belgisch recht : Richtlijn 91/477/EEG, die geactualiseerd en geamendeerd is door Richtlijn (EU) 2017/853 enerzijds, en Richtlijn 2009/43/EG betreffende vuurwapens en militair materiaal anderzijds.

Civiele vuurwapens
Civiele wapens worden gereguleerd door Richtlijnen 91/477/EEG en 2017/853. Onder deze wapens worden in eerste instantie wapens voor de jacht of het sportschutten begrepen, alsook wapens voor verzameling of voor geschiedkundig of folkloristisch gebruik. De toekenning van de desbetreffende vergunningen is afhankelijk van de administratieve conformiteit van de dossiers in kwestie (detentievergunning, sportschuttersvergunning, jachtvergunning, erkenning als wapenhandelaar,
etc.). Desalniettemin, moest een dossier betrekking hebben op grote hoeveelheden of bedoeld zijn voor een gevoelige bestemming, zullen andere criteria in achting genomen worden.

Wapens en defensiegerelateerde producten
Ieder goed of technologie opgenomen in de Gemeenschappelijke EU-lijst van militaire goederen wordt onder wapens en militair materiaal gerekend. In deze lijst worden 22 categorieën goederen en technologie opgesomd (zie tabel hieronder). Internationale bewegingen van wapens en militair materiaal worden toegestaan of verboden afhankelijk van hoe conform ze zijn aan de criteria uitgestippeld in de volgende teksten : het Gemeenschappelijk Standpunt 2008/944/GBVB van de Raad van 8 december 2008 tot vaststelling van de gemeenschappelijke voorschriften voor de controle op de uitvoer van militaire goederen en technologie, alsook het Wapenhandelsverdrag (tekst in het Engels). Deze criteria hebben betrekking op het respecteren van mensenrechten, in de zin van in welke mate het bestemmingsland de mensenrechten en het internationaal recht respecteert, de afwezigheid van een risico dat de goederen of technologie onrechtmatig gebruikt zou worden, de houding van het bestemmingsland tegenover terrorisme, etc.

De categorieën

De toepasselijke verordeningen rond het verkeer van wapens en dual-use goederen en technologieën worden aangevuld door sanctieregimes. De Cel vergunningen wil hier duidelijk maken dat sanctiemaatregelen de geldende regelgeving aanvullen, maar niet annuleren of vervangen.

Deze sanctiemaatregelen zijn een beperking op invoer en/of uitvoer, en worden periodiek geëvalueerd. Het gaat om aanvullende, specifieke maatregelen die van toepassing zijn op staten, individuen en/of entiteiten.

In het algemeen worden deze aanvullende maatregelen opgelegd door de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties en door de Europese Unie.

Ze zijn veiligheidsmaatregelen die kunnen veranderen afhankelijk van geopolitieke ontwikkelingen.

Het doel van deze sancties is om significante wijzigingen tot stand te brengen in het beleid van de betrokken entiteit of staat.

Deze sanctieregimes respecteren mensenrechten en fundamentele vrijheden. Het zijn gerichte maatregelen die de burgerbevolking dienen te beschermen.

Alvorens u met onderhandelingen met uw buitenlandse partners begint, raden we u aan om na te gaan of de staat waarnaar u wilt exporteren al dan niet onderworpen is aan een sanctieregime. De Cel vergunningen wijst alle verantwoordelijkheid af voor contracten of verbintenissen die worden aangegaan in strijd met de geldende regelgeving.

De onderstaande websites vermelden welke sanctieregimes van toepassing zijn (niet-limitatieve lijst):

GRIP (ENG): Group for Research and information on Security and Peace

EEAS (ENG): Europese dienst voor extern optreden

SIPRI (ENG): Stockholm International Peace Research Institute

www.sanctionsmap.eu